Tag: mỹ (Page 1 of 3)

Mạn đàm với ChatGPT về Âu Châu và bối cảnh địa lý chính trị mới với ‘Tứ Hùng’

July 19, 2025 / editor / 2 Comments

Đầu tháng 7, 2025, Góp Nhặt Cát Đá (GNCĐ) đăng bài “Từ chiến tranh Nga-Ukraine đến Âu Châu trong thế Trận Bối Thủy.” Sau đó, GNCĐ đã có cuộc mạn đàm với ChatGPT về bài viết trên.

Cuộc mạn đàm này khởi đi từ chiến tranh Ukraine, qua lăng kính Chiến Tranh Lạnh: Nga đối đầu với NATO (kể cả Mỹ). Rồi sang qua một bối cảnh địa lý chính trị mới với “tứ giác” Nga—Âu Châu; và Trung Hoa—Hoa Kỳ.

Ngoài ra, các yếu tổ “Diễn ngôn Nhạy cảm: Ukraine – Lằn ranh Đạo đức” và “political correctness” cũng được lược qua trong việc “lạnh lùng” phân tích một thực tế chính trị mới – mà Ukraine không còn phải là vấn đề “sống còn” của thế lực đại cường đang can dự và vẫn đang là đồng minh của họ.

Disclaimer: Trong cuộc mạn đàm, có lúc ChatGPT quá khen tôi. Mong được quý vị hiểu cho đó là khen theo phép lịch sự kiểu Mỹ, trong giao tiếp. Thường ra, được khen, thì đã là con người, ai cũng thích. Tôi cũng không là ngoại lệ, nhưng tôi cũng phải thành thực với chính mình. Và khi tự xét lại mình, thì thực sự tôi không được như lời khen. Vì vậy, xin được phép đính chính việc này.

Xin mời quý vị bước vào phần trao đổi về một vấn đề chính trị phức tạp giữa người (GNCĐ) và “người” AI (ChatGPT).

Từ chiến tranh Nga-Ukraine đến Âu Châu trong thế Trận Bối Thủy

July 7, 2025 / editor / 5 Comments

Chúng ta không có đồng minh vĩnh cửu, và chúng ta không có kẻ thù vĩnh hằng. Lợi ích của chúng ta mới là vĩnh cửu và vĩnh hằng, và lợi ích đó là những gì chúng ta có bổn phận phải theo đuổi.

We have no eternal allies, and we have no perpetual enemies. Our interests are eternal and perpetual, and those interests it is our duty to follow.

Lord Palmerston (1784 – 1865): Delivered this speech in the British Parliament on March 1, 1848 while serving as the Foreign Secretary.

Ngày 9/11/1989, Bức tường Bá Linh sụp đổ đánh dấu sự suy tàn của cộng sản quốc tế, và sau đó kéo theo sự tan rã của Liên Xô, ngày 26/12/1991. Từ đó đến nay, có lẽ Nga xâm lăng Ukraine, ngày 24/2/2024, là biến cố lớn nhất đã mở màn cho những thay đổi lớn trong bối cảnh địa lý chính trị thế giới.

Ngay trước mắt chúng ta, sự chuyển mình và tái phối trí các ưu tiên của các cường quốc trên thế giới đang tái định hình bản đồ địa lý chính trị toàn cầu.

Bài viết “Từ chiến tranh Nga-Ukraine đến Âu Châu trong thế Trận Bối Thủy” được thành hình khởi đi từ sự tò mò trong tinh thần “Tìm học quá khứ để hiểu được tương lai” (“Study the past if you would define the future”), câu nói được xem là của Khổng Tử. Thân mời quý vị cùng chia sẻ.

Đối với Team Trump, chiến thắng Thế Chiến III bắt đầu ở Iran và kết thúc ở Ukraine

June 22, 2025 / editor / 6 Comments

Trong chuyến công du đầu tiên ra nước ngoài của nhiệm kỳ II, từ ngày 13 đến 16/5/2025, Tổng thống Trump đã viếng thăm ba quốc gia giàu mạnh tại Trung Đông là Saudi Arabia, Qatar, và UAE (United Arab Emirates).

Dân Hồi giáo của ba quốc gia trên đại đa số là Sunni Muslim, và Saudi Arabia đứng đầu giáo phái Sunni. Còn đứng đầu giáo phái Shia Muslim là Iran với 90% đến 95% dân số là Shia Muslim. Và Sunni Muslim Saudi Arabia, Qatar, và UAE không xem Shia Muslim Iran là “bạn.”

Phía Do Thái, từ ngày 13 tháng 6, 2025 cho đến nay (22/6/2025) không quân của họ liên tục tấn công Iran tại các cứ điểm quân sự và hạch nhân. Iran trả đũa Do Thái bằng những đợt tấn công bằng tên lửa và drones.

Ngày 21 tháng 6, 2025, Tổng thống Trump ra lệnh Mỹ tấn công ba địa điểm hạch nhân của Iran. Xem ra đồng minh Âu Châu của Mỹ cũng không được hội ý trước.

Về phía Nga và Trung Hoa, cả hai đều lên án Hoa Kỳ về cuộc tấn công này. Tuy nhiên, lược qua “lò lứa” Trung Đông, thì theo The New York Times June 22, 2025: Saudi Arabia, Qatar, và các nước Ả Rập khác trong vùng dù bày tỏ sự thất vọng về cuộc tấn công của Mỹ, nhưng họ đã không lên án Hoa Kỳ.

Trước thay đổi bất ngờ giữa Hoa Kỳ, Do Thái và Iran, cùng Nga và Trung Hoa, có thể đưa đến chiến tranh mở rộng, xin mời quý vị đọc phần chuyển ngữ của nhận định For Team Trump, winning World War III begins in Iran and ends in Ukraine đăng trên The Hill, ngày 19/6/2025, trước khi có cuộc tấn công.

Đồng tác giả: Mark Toth chuyên viết về an ninh quốc gia và chính sách ngoại giao. Và Đại tá (hồi hưu) Jonathan Sweet với 30 năm là sĩ quan tình báo Quân đội.

Zelenskyy: Một tổng thống tài ba hay nhà ngoại giao tập sự?

March 5, 2025 / editor / 15 Comments

I am doing everything I can to end the war with dignity for Ukraine this year

Volodymyr Zelenskyy, President of Ukraine – Ukrainian News, Jan. 2025

Trần Trung Tín

Ngày 24 tháng Hai, 2022: Nga đã đem 200.000 quân mở cuộc tấn công xâm lăng Ukraine. Bắt đầu cho Chiến tranh Nga-Ukraine.

Ngày 26 tháng Hai, 2022, theo tin của toà đại sứ Ukraine tại Anh: Tổng thống Ukraine, Volodymyr Zelenskyy, từ chối lời đề nghị của Hoa Kỳ đưa ông ra khỏi Kyiv, thủ đô của Ukraine.

Cũng theo tin này, Zelenskyy nói với Hoa Kỳ: “Cuộc chiến đang ở đây; Tôi cần đạn dược, không cần chuyến đi.” (“The fight is here; I need ammunition, not a ride.”)

Âu Châu không thể thay thế Mỹ tại Ukraine – Ngay cả nếu họ muốn

February 27, 2025 / editor

Thứ Hai vừa qua, ngày 24/02/2025—là ba năm kể từ ngày Nga xâm lăng Ukraine 22/02/2022, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đến White House. Mang theo đề nghị Âu châu đưa 30.000 quân sang Ukraine sau khi có ngưng bắn với Nga. Lực lượng này của Âu châu sẽ có Hoa Kỳ làm “hậu vệ” (backstop) án ngữ ở phía sau.

Trở về Pháp, ông Macron không nhận được hứa hẹn nào của ông Trump về việc trên.

Hôm nay, ngày 27/02/2025, Thủ tướng Anh, Sir Keir Starmer họp với Tổng thống Donald Trump tại White House. Cũng về việc ngưng bắn tại Ukraine.

Tại cuộc họp báo ở White House, Thủ tướng Anh trả lời câu hỏi về “backstop for Europe” là: “The President says the deal has to come first …”. Và không nói đến “backstop.” [White House Joint Press Conference – Feb 27, 2025 phút 21:01-21:31]

Về sáng kiến của Pháp và Anh với 30.000 quân Âu châu, tờ The Telegraph (Anh) vào ngày 25/02/2025, đăng bài Europe couldn’t replace the US in Ukraine, even if it wanted to. Tác giả là Daniel DePetris, Fellow at Defense Priorities.

Xin mời quý vị bạn đọc theo dõi phần chuyển ngữ.

Ghi chú: Ngày mai, 28/02/2025, Tổng thống Ukraine Zelensky sẽ gặp Tổng thống Trump tại White House “to finalize a critical minerals deal“.

Cảnh Tổng thống đắc cử Donald Trump chiếu tại một thương xá ở Bắc Kinh, tháng 11/2024

Trung Hoa: Một Thử Thách Của Chính Quyền Trump

December 10, 2024 / editor

Trước những xáo trộn trên thế giới tại Âu Châu, với chiến tranh Ukraine-Nga, và Trung Đông, với Syria mới bị lật đổ, Iran và chiến tranh truyền đời giữa Israel và Hồi giáo, và từ vị trí của Hoa Kỳ nhìn sang Thái Bình Dương, thì xem ra “Mặt Trận Miền Tây vẫn Yên tĩnh” – All Quiet on the Western Front. Nhưng, trước một Trung Hoa “nước lớn” kiêu ngạo muốn làm bá chủ thế giới, thì với Hoa Kỳ, những “yên tĩnh” đó chỉ như sự lặng yên ngột ngạt của chờ đợi, của chuẩn bị cho ‘cơn bão Đại Hán‘.

Liên quan đến ‘cơn bão Đại Hán’, tạp chí Foreign Affairs đăng bài tiểu luận của Rush Doshi: The Trump Administration’s China Challenge vào ngày 29/11/2024. Rush Doshi là một trong những chuyên gia có thẩm quyền về Trung Hoa, và là tác giả của quyển sách nổi tiếng The Long Game: China’s Grand Strategy to Displace American Order (2021). Blog Góp Nhặt Cát Đá đã giới thiệu quyển sách này vào tháng 8/2021: Trường Trận: Chiến lược Quy mô của Tàu để Thay thế Trật tự của Mỹ.

Thông thạo Hoa ngữ, tốt nghiệp PhD về political science và government tại Harvard, ông Doshi là Director of the Initiative on China Strategy tại Council on Foreign Relations và còn là Assistant Professor tại Edmund A. Walsh School of Foreign Service của Georgetown University. Từ 2021 đến tháng 3, 2024, ông Doshi là Deputy Senior Director for China and Taiwan Affairs tại Hội đồng An ninh Quốc gia – National Security Council (NSC) trong chính quyền Biden.

Người Khinh Binh Cuối Cùng Tại Căn Cứ Hỏa Lực Charlie

July 30, 2022 / editor / 25 Comments

Đầu tháng 7, 2022, thêm một lần nữa, Chiến tranh Việt Nam lại trở về với truyền thông, báo chí Mỹ qua việc Tổng Thống Hoa Kỳ Joe Biden trao thưởng Medal Of Honor cho Thiếu Tá John Duffy, sĩ quan cố vấn cho Tiểu đoàn 11 Nhẩy Dù trong trận chiến tại Căn cứ Hỏa lực Charlie trong Mùa Hè Đỏ Lửa 1972.

Qua Mùa Hè Đỏ Lửa của Phan Nhật Nam, người đọc có thể tìm hiểu về cuộc tử chiến giữa Tiểu đoàn 11 Dù chống trả lại một địch quân được ước tính là đông gấp 10 lần. Và Thiếu Tá John Duffy đã “có mặt” trong Mùa Hè Đỏ Lửa 1972 này.

Nhưng phải đợi đến The Battle for “Charlie” của nhà thơ John Duffy, độc giả nói tiếng Anh mới biết đến cuộc tử chiến tại căn cứ Charlie, với Tiểu đoàn 11 Nhẩy Dù mà Amazon đã giới thiệu là: “Một tiểu đoàn nhẩy dù Nam Việt Nam đã gợi lại hình ảnh của các dũng sĩ Spartans tại Thermopylae vào năm 480 trước Tây lịch.” – “A battalion of South Vietnamese paratroopers made a stand reminiscent of the Spartans at Thermopylae in 480 BC.“

Theo sử Tây phương, vào năm 480 trước Tây lịch, để bảo vệ thị trấn và đường đèo Thermopylae, Hy Lạp, Vua Leonidas đem 7.000 quân, trong đó có 300 dũng sĩ Spartans, ra chiến đấu chống lại khoảng từ 120.000 đến 300.000 quân xâm lăng Ba Tư. Trong trận đánh này, ngoài các thương vong khác, Vua Leonidas và 300 dũng sĩ Spartans đều tử trận.

Ông Brett Kavanaugh cầm bản Hiến pháp Hoa Kỳ trong buổi điều trần trước Thượng Viện Hoa Kỳ để được xác nhận làm Thẩm phán của Tối Cao Pháp Viện, vào ngày 5 tháng 9, 2018 tại Washington, D.C. — https://time.com/6192277/supreme-court-originalism/

Originalism: Trường Phái Nguyên Thủy Tại Tối Cao Pháp Viện Mỹ

July 10, 2022 / editor / 0 Comments

Cuối tháng 6/2022, Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ công bố nhiều phán quyết quan trọng ảnh hưởng đến nền tảng của luật pháp và thay đổi sâu rộng đến xã hội, chẳng hạn như phán quyết chấm dứt quyền phá thai của phụ nữ được luật pháp của chính quyền liên bang Hoa Kỳ bảo vệ trong gần 50 năm qua (để cho tiểu bang quyền quyết định), thu hẹp lại những giới hạn về quyền sở hữu súng...

Trong cố gắng tìm hiểu những thay đổi quan trọng này, xin giới thiệu đến quý vị phần chuyển ngữ của bài nhận định về một số phán quyết nói trên: Why Liberal Justices Need to Start Thinking Like Conservatives, đã đăng trên tạp chí Time ngày 30/6/2022.

Ông Akhil Reed Amar, tác giả bài nhận định, là một học giả Hoa Kỳ nổi tiếng về luật hiến pháp. Ông là Sterling Professor của Law and Political Science at Yale University.

Học trò của ông có nhiều người đã thành danh, trong đó có: John Yoo (Cộng Hòa, Deputy Assistant Attorney General, thời TT Bush 43), Chris Coons (Dân Chủ, Thượng Nghị Sĩ của Delaware từ 2010), Jake Sullivan (Dân Chủ, Cố vấn An ninh Quốc gia, thời TT Biden), Cory Booker (Dân Chủ, Thượng Nghị Sĩ của New Jersey từ 2013), Josh Hawley (Cộng Hòa, Thượng Nghị Sĩ của Missouri từ 2019), Alex Azar (Cộng Hòa, Bộ Trưởng của Health and Human Services thời TT Trump, 2018-2021).

Ấn Độ: thân Nga, cần Mỹ, ghét Hồi và sợ Trung Cộng

May 23, 2022 / editor / 6 Comments

Ngay sau khi Nga xâm lăng Ukraine, Liên Hiệp Quốc (LHQ) đã có ba cuộc bỏ phiếu:

Ngày 25/2/2022, Hội Đồng Bảo An LHQ (United Nations Security Council) với 15 thành viên¹, họp để thông qua nghị quyết nhằm chấm dứt khủng hoảng tại Ukraine.

Nga bỏ phiếu phủ quyết (veto) nghị quyết này². Ngoài ra còn có 11 phiếu thuận và 3 phiếu khiếm diện (abstained: không thuận mà cũng không chống) của Ấn Độ, Tàu và the United Arab Emirates (UAE).
Ngày 04/3/2022, Hội Đồng Nhân Quyền (Human Rights Council), với 47 thành viên, họp để thông qua nghị quyết thành lập ủy ban điều tra những vi phạm nhân quyền của Nga trong chiến tranh tại Ukraine.

Nghị quyết này được thông qua với 32 phiếu thuận, 2 phiếu chống (của Nga và Eritrea) và 13 phiếu khiếm diện³.
- Trong 13 phiếu khiếm diện có Ấn Độ, Hồi Quốc, Kazakhstan, Sudan, Tàu, Uzbekistan and Venezuela.
- Cũng nên lưu ý là trước đó, vào ngày 03/3/2022, Thủ tướng Ấn Độ, ông Modi, đã tham dự cuộc họp của các nhà lãnh đạo Quad do Tổng thống Hoa Kỳ Biden chủ trì. Và dù hết sức nỗ lực, Hoa Kỳ đã thất bại trong việc thuyết phục Ấn Độ thay đổi vị trí của họ.
Ngày 07/4/2022, Đại Hội Đồng (General Assembly) bỏ phiếu quyết định ngưng không cho Nga có mặt trong Hội Đồng Nhân Quyền (to suspend Russia from the Human Rights Council).

Kết quả: 93 phiếu thuận, 24 phiếu chống, và 58 phiếu khiếm diện⁴.
- Trong 24 phiếu chống có Bắc Hàn, Cuba, Iran, Nga, Syria, Tàu và Việt Nam.
- Trong 58 phiếu khiếm diện có Ai Cập, Ấn Độ, Ả Rập Saudi, Ba Tây, Cambodia, Hồi Quốc, Iraq, Jordan, Kuwait, Mã Lai, Mễ, Nam Dương, Nam Phi, Qatar, Singapore, Thái Lan và UAE.

Tổng thống Nga Vladimir V. Putin trong cuộc phỏng vấn với The New York Times, năm 2003

Vladimir Putin – 22 Năm từ Chính Khách đến Bạo Chúa

March 31, 2022 / editor / 6 Comments

Ngày 24 tháng 02, 2022, Tổng thống Nga, Vladimir Putin, đã xua quân xâm lăng Ukraine. Tính cho đến cuối tháng 3, 2022, thì Nga đã thất bại trong toan tính tốc chiến tốc thắng để chiếm Ukraine. Tổn thất nặng nề nhất vẫn là người dân Ukraine. Chịu trách nhiệm lớn nhất trong vụ xâm lăng này phải là ông Vladimir Putin.

Nếu mượn lời của cựu Tổng thống Pháp Charles de Gaulle để hỏi: Qui est Putin? Thì có lẽ không ai có thể đưa ra được câu trả lời chính xác.

Dù vậy, bài báo The Making of Vladimir Putin đăng trên tờ The New York Times ngày 26/3/2022 đã cô đọng được quá trình 22 năm hình thành ông Putin từ chính khách đến bạo chúa. Xin giới thiệu đến quý vị bạn đọc phần chuyển ngữ của bài báo này.

Tác giả bài báo là Roger Cohen – trưởng phòng báo chí (bureau chief) tại Paris của tờ The New York Times. Ông đã làm cho tờ The New York Times hơn 30 năm, từng là phóng viên nước ngoài và biên tập viên nước ngoài. Roger Cohen lớn lên ở Nam Phi và Anh, sau này ông ta trở thành công dân Mỹ (naturalized American).