Từ ngữ lawfare — chiến tranh pháp lý — ra đời lúc nào? Đến nay vẫn chưa ai xác định được. Tuy nhiên, theo National Defense University Press, việc dùng luật pháp như vũ khí của chiến tranh (use of law as a weapon of war) đã có từ thời 1600s.
Nhưng từ năm 2001, chữ lawfare được biết đến nhiều sau bài tiểu luận của Đại tá Không quân Charles Dunlap. Theo đó, ông đã minh họa sự trỗi dậy của lawfare qua chiến dịch Kosovo 1999. Hiện nay, ông là Executive Director of Duke Law School’s Center on Law, Ethics and National Security (Giám đốc Điều hành Trung tâm Luật pháp, Đạo đức và An ninh Quốc gia, Đại học Duke).
Ở bình diện quốc tế, Nga, Trung Hoa và Hoa Kỳ đều am tường việc kết hợp lawfare với các hoạt động trong chiến trận thông tin (information operations). Nhưng ở bình diện quốc gia, có lẽ chỉ tại Hoa Kỳ mới được chứng kiến một dạng thức lawfare có tính toàn diện và công khai trước công luận.
Khi nói đến lawfare, luật pháp, hay chính trị và công lý, là phải nói đến “chữ” và “nghĩa” của các từ ngữ liên hệ. Bởi vì trong chiến trận ở những lãnh vực trên, “chữ” và “nghĩa” chính là “đạn dược” và “thuốc súng.”
Dưới đây là các trao đổi giữa Góp Nhặt Cát Đá (GNCĐ) với ChatGPT — chỉ thuần về chữ-và-nghĩa; không màu sắc chính trị phe phái. Thêm vào đó là chút suy nghĩ về công lý tại Mỹ. Sau cùng là một ít ngắn gọn về “công lý” hàng ngày của người Việt bình thường― rất đơn giản, thực tế và hữu hiệu. Xin được chia sẻ cùng quý vị phần chuyển ngữ của cuộc mạn đàm lý thú này.
Continue reading
